نسل جدید تندرو‌ها با تاکتیک احمدی‌نژادی‌ها | شریان به دنبال چیست؟

رویداد۲۴| کاتولیک‌تر از پاپ شاید تعبیری باشد که این روز‌ها بتوان درباره تشکل شریان و رویکرد‌های سیاسی‌اش در قیاس با «جبهه پایداری» به کار برد؛ چهره‌های رادیکال‌تر از پایداری‌ها و رویکرد‌هایی تیزتر از آنها. اگر در یک دهه گذشته جبهه پایداری نماد و شمایل گفتمانی بود که در منتهی‌الیه راست قرار گرفته بود، حالا شریان با نام‌ها و نشان‌ها در حال ربودن گوی سبقت از آنها است، با این تفاوت که شریان سعی دارد تا مخاطبان و بدنه رأی دلزده و دلسرد اصولگرایان از طیف قالیباف تا پایداری را به سمت خود جلب کند، بدنه رایی که به باور شریانی‌ها قرار است آنها را فاتحان نهاد شورا‌های اسلامی شهر و روستا در دوره پیش رو سازد.

اخیرا، شریان کنگره‌ای برگزار کرد با یک هدف‌گذاری مشخص؛ انتخابات شورا‌های اسلامی شهر و روستا. انتخاباتی که قرار است کمتر از شش ماه دیگر در خردادماه ۱۴۰۴ برگزار شود.

فارغ از هدف گذاری روشن در این کنگره که البته از تحرکات ماه‌های اخیر شریان در استان‌های مختلف کشور مبنی بر انتخاب مسلسل‌وار دبیران آنها در شهرستان‌های مختلف مشخص بود، چهره‌های حاضر در این کنگره نیز در جای خود قابل توجه است.

نطفه اولیه شریان حدود دو سال پیش بسته شد و سال گذشته در جریان زدوخورد‌های داخلی اصولگرایان برای انتخابات مجلس دوازدهم به صورت رسمی وارد عرصه فعالیت شد. همان زمان انتساب آن به مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم خبرساز شد و حضور او در نخستین کنگره بازتاب‌های زیادی داشت. در کنگره اخیر البته خبری از بذرپاش نبود با این وجود هنوز سایه نام شریان بر نام بذرپاش و البته عکس این موضوع وجود دارد.

چهره مهمتر از بذرپاش در شریان، اما حمید رسایی است، ژنرال مخالفان رییس دو قوه؛ محمدباقر قالیباف در راس مجلس و مسعود پزشکیان در راس دولت. حمید رسایی همان اندازه که در حلقه نزدیک به سعید جلیلی در انتخابات ۱۴۰۳ ایفای نقش کرد، در شریان نیز مهره‌ای کلیدی است و همین عضو برای درک و تشخیص رویکرد‌های این تشکل شاید کافی باشد.

رسایی در هر دو کنگره از اصلی‌ترین چهره‌های تصاویر منتشر شده بود، در هر دو کنگره سخنرانی کرد تا جایگاه استراتژیک خود در «شریان» را به رخ بکشد؛ به رخ طیف نواصولگرا یا حتی خانه قدیمی خود؛ جبهه پایداری.

نام‌ها و نشان‌ها در کنگره دوم شریان

در سایت رسمی شریان- پایگاه اطلاع رسانی شبکه راهبردی یاران انقلاب اسلامی- گزارش تصویری از این مراسم و خبری درباره چهره‌های منتخب در کنگره دوم آن نقشه نسبی درباره بافت فکری این تشکل را نمایش می‌دهد، چهره‌هایی که مجموعه افرادی متشکل از ادوار قبلی و مجلس، دیوان محاسبات، مسئولین سابق و فعلی در زیرمجموعه‌های وزارت راه و البته ستاد امر به معروف و نهی از منکر.

حمید رسایی که در هر دو کنگره در ردیف اول حاضران و از سخنران‌های اصلی بود، شناخته شده‌ترین چهره در این تشکل است که همچون کنگره نخست در شورای مرکزی کنگره دوم نیز عضویت دارد.

در خبر منتشر شده در سایت رسمی شریان، اسامی مختلفی همراه با آخرین مسئولیت آنها قید شده که مهمترین این اسامی عبارتند از «ابوالقاسم جراره، نماینده فعلی مجلس و البته دبیرکل فعلی این تشکل»، «محمدحسین طاهری، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور»، «محمدرضا میرشمسی، معاون اجتماعی و دستگاه‌های اجرایی ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور»، «میثم نادی که در این سایت با عنوان مشاور نماینده مجلس از او یاد می‌شود، اما در دوران حضور مهرداد بذرپاش در دیوان محاسبات و وزارت راه از حلقه نزدیکان او شناخته می‌شد، رئیس هیات مستشاری دیوان محاسبات کشور»، «جواد متین، دبیر شورای‌عالی فرهنگی وزارت راه و شهرسازی»، «ذبیح‌اله زارع، مدیرعامل شرکت عمران شهر جدید مهستان»، «طهورا نوروزی، مدیرعامل بنیاد ملی عفاف و حجاب»، «محمد صالح زندی، دبیر روزنامه کیهان»

علیرغم عدم حضور بذرپاش در این کنگره و عدم عضویت رسمی او در این حزب به نظر می‌رسد بدنه دو نهاد در دوران مدیریتی او – دیوان محاسبات کشور و وزارت راه و شهرسازی در دولت سیزدهم- دور هم جمع شدند. البته نباید از تصویر یک نفر دیگر نیز در بین تصاویر کنگره دوم به راحتی عبور کرد؛ حمید رضا حاجی بابایی، نماینده فعلی مجلس و وزیر دولت محمود احمدی نژاد و امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران.

شریان چرا تاسیس شد

اسفندماه سال ۱۴۰۱ نخستین مجمع عمومی شبکه راهبردی یاران انقلاب اسلامی (شریان) در مسجدالنبی (ص) ولنجک تهران برگزار شد. برنامه‌ای که نشان از برداشتن یک ترک دیگر در دیوار ائتلاف‌های اصولگرایی بود. موسسان و حاضران این حزب می‌گفتند هسته اولیه این تشکل بعد از خرداد ۱۴۰۰ گرد هم جمع شده‌اند. چند هفته قبل از نخستین مجمع عمومی شبکه یاران انقلاب اسلامی هم، جمعیت اصولگرای دیگری اعلام موجودیت کرده بود؛ «جمعیت اعتلای نهاد‌های مردمی انقلاب اسلامی» با مدیریت «زهره الهیان» که «علیرضا زاکانی»، شهردار تهران، سخنران اصلی مراسم افتتاحیه آن بود؛ در پوستر برنامه این جمعیت مهرداد بذرپاش هم به عنوان سخنران قید شده بود، اما وقتی در مراسم حاضر نشد، تصویر دقیق‌تری از ریز شدن انشعاب‌های داخل اصولگرایان ترسیم شد. تصویری که می‌گفت زاکانی و طیف نزدیک به او و مهرداد بذرپاش و حامیانش از طریق تشکل‌سازی راه خود را از هم جدا کردند.

بذرپاش در نخستین کنگره شریان حاضر شد و سخنرانی پرطمطراقی نیز کرد: «اگر می‌خواهید مجموعه متمایزی به نسبت سایر مجموعه‌های سیاسی که در سالیان اخیر آمدند و رفتند باشید، باید از تجربه گذشته درس بگیرید و بر نقاط مثبت متمرکز شوید و از اشتباهات و تجربیات غلط گذشته هم درس بگیرید و آنها را جبران کنید».

اسامی اعضای سرشناس این تشکل نیز در ابتدای راه پیوندی عمیق بین شریان و بذرپاش ایجاد کرد؛ ابوالقاسم جراره نماینده مجلس نهم و معاون پارلمانی دیوان محاسبات در دوره بذرپاش، سمیه رفیعی نماینده مجلس که نزدیک به بذرپاش بود و سید مهدی هاشمی سرپرست وزارت کشور در دوره احمدی‌نژاد و نماینده دوره نهم مجلس.

علاوه بر این حضور چهره‌هایی مثل میثم نادی مدیرکل روابط عمومی دیوان محاسبات در زمان ریاست بذرپاش، شهرام اشراق، معاون فنی و حسابرسی امور اقتصادی و زیربنایی سابق دیوان محاسبات، فاطمه‌سادات حمیدیان رئیس مرکز توسعه و سیاست‌های راهبردی وزارت راه و شهرسازی و روح‌الله حسین‌زاده مدیرعامل شرکت مادرتخصصی توسعه ایران‌گردی و جهانگردی از چهره‌های نزدیک به بذرپاش در شریان عنوان می‌شدند.

در ادامه راه، اما اعضا شریان تاکید کردند که این وابستگی‌ای به بذرپاش ندارند. بذرپاش دیگر در مراسم و البته در کنگره دوم شریان حاضر نشد و هرگز به عضویت این حزب نیز در نیامد اگرچه حرف و حدیث‌هایی بدون تایید و تکذیب روشن همیشه باقی ماند.

از همان ابتدای تاسیس شریان، اما این حزب نوعی کپی‌برداری از «رایحه خوش خدمت» در دهه ۸۰ تعبیر شد. بذرپاش رییس این تشکیلات بود و شاید تکرار نام او در کنار شریان به این دیدگاه دامن زد. رایحه خوش خدمت برای شورا‌های اسلامی شهر وارد رقابت‌های انتخاباتی شدند، اما توفیقی نداشتند و عمرشان بعد از برگزاری انتخابات به سر آمد.

شریان، اما حالا در فاصله شش ماه تا برگزاری انتخابات شورا‌های اسلامی شهر و روستا در خرداد ۱۴۰۴ می‌گوید که نسبت حزبی و تشکیلاتی با بذرپاش ندارد، اما همان اسب رایحه خوش خدمت را زین کرده است؛ تصرف شورا‌های شهر با افق چشم انداز تسلط بیشتر بر مجلس بعدی و حتی ریاست جمهوری ۱۴۰۷.

سلسله دبیران استان‌ها و شهرستان‌های شریان و هدف‌گذاری در کنگره دوم

از چند ماه قبل، کمتر هفته‌ای سپری شد که کانال تلگرامی حزب شریان و سایت این حزب خبری از انتخاب دبیران استان‌های مختلف منتشر نکرده باشد. حتی ۱۱ اذرماه ابوالقاسم جراره دبیرکل این تشکل در رقابت برای انتخاب نمایندگان ناظر در انتخابات شهر و روستا وارد شد و توانست در میان ۳ نماینده منتخب برای این موضوع قرار بگیرد؛ در کنار رضا تقی پور، وزیر محمود احمدی نژاد و مالک شریعتی چهره نزدیک به علیرضا زاکانی.

سرعت عجیب شریان در ماه‌های اخیر برای کادرسازی و انتخاب دبیران کل در استان‌های مختلف نشان از عزم جدی آنها برای رسیدن به سنگرگاه شورا‌های اسلامی شهر و روستا و احتمالا بعد از آن دولت دارد. الگویی که محمود احمدی‌نژاد در پیش گرفت و از ساختمان بهشت به پاستور رفت، حالا الگوریتمی برای نسل جدیدی از اصولگرایان شده است؛ نسلی که هیچ تشابهی هم با احمدی نژاد نداشته باشند، اما تمایل دارند مانند او از عنوان اصولگرایی به دور بمانند و خود را ذیل نیرو‌های انقلاب تعریف کنند.

مانیفست شریان به روایت گفته‌های چهره ها

مرور گفتگو‌ها و فعالیت‌های چهره‌های اصلی شریان در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد این تشکل در قبال چالشی‌ترین مباحث روز چه رویکرد‌هایی دارند. نفس حضور دو چهره از ستاد امر به معروف و نهی از منکر- طاهری و میرشمسی- در جای خود قابل توجه است، اما فراتر از آن، مواضع و اظهاراتی است که در ماه‌های اخیر از حمید رسایی- چهره اصلی شریان- و ابوالقاسم جراره در موضوعاتی از قبیل حجاب و فیلترینگ دیده و شنیده شد.

ابوالقاسم جراره در دو ماه اخیر در چند مورد اظهاراتی قابل توجه در حوزه حجاب و سخنرانی او در کنگره اخیر مبنی بر مطالبه‌گری برای اجرای عملیات وعده صادق ۳ می‌تواند به خوبی رویکرد‌های کلی این تشکل به دبیرکلی او را نشان دهد.

او در دومین کنگره شریان که با عنوان «دومین مجمع ملی شریان» برگزار شده «شریان» را «منادی وحدت در سطوح نخبگی بر اساس منویات رهبری» خوانده و گفته که «مطالبه شریان از مسئولان امنیتی نظامی کشور، افزایش بازدارندگی هسته‌ای و انجام عملیات وعده صادق ۳» است.

او ششم آبان ماه نیز در گفت‌وگویی گردش مالی ده‌ها هزار میلیاردی فیلترشکن‌ها را غیرواقعی خوانده و تاکید کرده بود که در صورت تقویت پلتفرم‌های داخلی نیازی به رفع فیلتر از نمونه‌های خارجی وجود ندارد.

علاوه بر این، جراره سیزدهم آذرماه در گفت‌وگویی با خبرآنلاین با دفاع از قانون عفاف و حجاب گفت که «ما که نمی‌توانیم جامعه را رها کنیم. بسیاری از این دختران و خانم‌ها خوب هستند و متاسفانه به دلیل عدم آگاهی حجاب را رعایت نمی‌کنند. به عبارت دیگر با اسلام لج و لجبازی ندارند. بهتر این است که با امر به معروف و نهی از منکر و مسیر فرهنگی این افراد را آگاه کنیم. اما در کنار آگاهی اگر فردی بخواهد لج کند، جامعه که نمی‌تواند با لجبازی افراد کنار بیاید. وقتی فردی لجبازی کند حتما قانون مقابل او می‌ایستد، تعارف که نداریم».

علاوه بر این اظهارات حمید رسایی چهره اصلی در این تشکل درباره موضوع فیلترینگ و قانون حجاب به روشنی نشان می‌دهد که رویکرد کلی این تشکل درباره چالش برانگیزترین مسائل روز جامعه چیست.

شریان؛ محلی برای دلزده‌ها از قالیباف و پایداری

شریان تا اینجای کار استراتژی خود را در حد امکان و افق دید دقیق چیده است؛ نخست اتخاذ گفتمانی برای جلب بدنه رای انقلابی و حزب اللهی که در درگیری‌های اخیر بین طیف قالیباف و پایداری، دلسرد و دلزده شده‌اند. شریان این فرصت را در اختیار دارد که، چون تازه نفس است و هنوز «هیچ کاری نکرده» بنابراین «اشتباهی» نیز نکرده است.

دوم این که شریان سعی دارد تا با تکیه بر اصل جوانگرایی بتواند توجه جوانان انقلابی را به خود جلب کند. در این بین پروپاگاندای استفاده از زنان در ویترین فعالیت‌های سیاسی نیز از جانب شریان مورد توجه است. تنها در یک نمونه عضویت «معصومه منصوری اصل» به عنوان چهره‌ای خبرساز که عنوان کرد مملکت مال حزب‌اللهی‌هاست و به صورت مکرر سخنرانی‌های او در هیات‌های زنانه در مورد مسائل سیاسی روز و منطقه منتشر می‌شود. اینها بخشی از تلاش برای جلب بدنه رایی اختصاصی برای شریان در زمان انتخابات است.

تکرار الگوریتم «فتح سنگر به سنگر احمدی‌نژاد» توسط شریان، اما لزوما نمی‌تواند سرنوشت مشابهی برای آنها رقم بزند. ممکن است چهره‌هایی که در دولت محمود احمدی‌نژاد احتمالا جزء فداییان جوان او بودند راه و رسم او را در پیش گیرند، اما این احتمال نیز وجود دارد که شریان به سرنوشت «رایحه خوش خدمت» دچار شود.